Thăng Long Tứ Trấn tại Hà Nội bao gồm những ngôi đền nào? Cùng Klook Vietnam tìm hiểu về những ngôi đền thiêng đã bảo vệ đất kinh đô ngàn năm nay nhé!
Thăng Long Tứ Trấn, bốn ngôi đền linh thiêng trấn giữ bốn phương, là minh chứng cho sự thịnh vượng của vùng đất “rồng cuộn hổ ngồi”. Được xây dựng từ thời Lý, các ngôi đền: Bạch Mã, Voi Phục, Kim Liên, Quán Thánh không chỉ là những công trình kiến trúc độc đáo, mà còn là biểu tượng văn hóa - lịch sử của Hà Nội.
Mỗi ngôi đền là nơi thờ tự các vị thần trấn giữ một phương, mang đến sự bình yên và thịnh vượng cho kinh thành Thăng Long xưa. Ngày nay, Thăng Long Tứ Trấn vẫn là điểm hẹn tâm linh của người dân Thủ đô, nơi họ tìm đến để cầu bình an, sức khỏe và may mắn. Cùng Klook Vietnam tìm hiểu về 4 ngôi đền đặc biệt của kinh đô Thăng Long nhé!
Kim Chỉ Nam Du Lịch Hà Nội - Các Hoạt Động Đừng Bỏ Lỡ!
Bạn sắp đi du lịch Hà Nội tự túc? Để Klook mách bạn các gợi ý du lịch Hà Nội bán chạy nhé.
Tour Ngày Bán Chạy Nhất Trên Klook
Tiện Ích Du Lịch Không Thể Thiếu
Trải Nghiệm Làm Nên “Linh Hồn” Hà Nội
Gần Hà Nội Có Gì Chơi?
Nhớ nhập mã ưu đãi độc quyền Klook Blog để vi vu Hà Nội giá ưu đãi nhé!
Thăng Long Tứ Trấn Bao Gồm Những Ngôi Đền Nào?
Nguồn: Saigoneer
Thăng Long Tứ Trấn là bốn ngôi đền linh thiêng bảo vệ bốn hướng của kinh thành Thăng Long xưa. Đền Bạch Mã (trấn phía Đông) thờ thần Long Đỗ, đền Voi Phục (trấn phía Tây) thờ Linh Lang Đại Vương, đền Kim Liên (trấn phía Nam) thờ Cao Sơn Đại Vương, và đền Quán Thánh (trấn phía Bắc) thờ Huyền Thiên Trấn Vũ.
Trải qua hơn một nghìn năm, Thăng Long Tứ Trấn không chỉ là nơi thờ phụng các vị thần bảo hộ mà còn góp phần quan trọng vào việc giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc của Thủ đô Hà Nội. Chính vì vậy, vào ngày 18/1/2022, Thăng Long Tứ Trấn đã được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt.
1. Đền Bạch Mã - Ngôi Đền Đầu Tiên Của Thăng Long Tứ Trấn
1.1. Tìm Hiểu Lịch Sử Đền Bạch Mã
Nguồn: Hội thảo văn hóa 22
Đền Bạch Mã, ngôi đền đầu tiên trong Thăng Long Tứ Trấn, tọa lạc tại số 76 Hàng Bướm, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ngôi đền được xây dựng để thờ thần Long Đỗ, vị thần trấn giữ phía Đông của kinh thành Thăng Long.
Theo truyền thuyết, khi vua Lý Thái Tổ chuyển đô từ Hoa Lư về Đại La và đổi tên thành Thăng Long, việc xây dựng thành trì gặp nhiều khó khăn. Mỗi lần xây dựng xong, thành trì lại bị sụp đổ. Vua bèn sai người đi cầu lễ, bỗng nhiên một con ngựa trắng xuất hiện từ đền, chạy vòng quanh thành rồi trở về đền và biến mất. Vua theo dấu chân ngựa và cho xây dựng lại thành trì, từ đó thành không bị sụp nữa. Để tỏ lòng biết ơn với ngựa trắng, nhà vua đã phong tặng danh hiệu “Quốc đô Định bang Thành Hoàng Đại Vương” tức là "vị thần bảo hộ cho cả vùng kinh đô" và đặt tên cho đền là "Bạch Mã Linh Từ".
Qua các triều đại Lý, Trần, Lê, đền Bạch Mã đã chứng kiến sự phát triển của kinh đô Thăng Long và Hà Nội. Dù đã trải qua nhiều lần trùng tu, đền vẫn gìn giữ được vẻ cổ kính và giá trị lịch sử, văn hóa. Đền Bạch Mã là một di sản kiến trúc và nghệ thuật tiêu biểu của Hà Nội, phản ánh sự huy hoàng của một thời kỳ lịch sử.
1.2. Chiêm Ngưỡng Kiến Trúc Đền Bạch Mã - Hà Nội
Nguồn: Cổng thông tin Chính phủ Việt Nam
Đền Bạch Mã, một trong những ngôi đền linh thiêng của Thăng Long Tứ Trấn, mang vẻ đẹp cổ kính và uy nghiêm. Ngôi đền được xây dựng theo kiến trúc truyền thống, thể hiện rõ nét phong cách kiến trúc thời Nguyễn với quy mô rộng lớn, hướng mặt về phía Nam, hài hòa với nghi thức thờ cúng.
Đền Bạch Mã gồm nhiều công trình như tam quan, đại bái, phương đình, thiêu hương, cung cấm và nhà hội đồng. Tam quan với 5 gian, phương đình hai tầng mái cong, nối liền với đại bái bởi mái vòm hình mai cua. Các cột gỗ được chạm khắc tinh xảo, thể hiện tài năng của các nghệ nhân xưa. Cung cấm và thiêu hương có kiến trúc tương tự, mái vuốt góc đao cong hai tầng.
Bên trong cung cấm, tượng thần Bạch Mã uy nghi, được thờ cúng trang trọng. Đền còn lưu giữ nhiều cổ vật quý giá, như văn bia cổ, hoành phi "Đông trấn linh từ", "Cỗ Long ngai", đồ thờ thời xưa... Đặc biệt, đền còn giữ được huyệt thông âm - một cái giếng nằm ở phía bên phải, tạo sự hài hòa âm dương trong kiến trúc cổ.
Đền Bạch Mã được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa từ năm 1986, trở thành điểm du lịch tâm linh thu hút du khách trong và ngoài nước.
1.3. Tham Gia Lễ Hội Đền Bạch Mã - Hà Nội
Nguồn: Baotintuc
Lễ hội đền Bạch Mã diễn ra hàng năm vào ngày 12 và 13 tháng Hai Âm lịch, để tưởng nhớ thần Long Đỗ. Từ sáng sớm, đoàn rước kiệu bắt đầu từ đền Mã Mây, đi qua các tuyến phố lớn để về đền Bạch Mã.
Đoàn rước gồm đội múa rồng, sư tử, cờ, trống chiêng, sinh tiền, đánh bồng, bát âm, và kiệu lễ vật. Đặc biệt, lễ tiến Xuân Ngưu - dâng trâu mùa Xuân - được tái hiện sống động với mục đồng và mô hình trâu kích thước thật.
2. Đền Voi Phục - Hà Nội
2.1. Ngược Dòng Lịch Sử Đền Voi Phục - Hà Nội
Nguồn: Game8
Đền Voi Phục, nằm ở phường Ngọc Khánh, quận Ba Đình, là một công trình lịch sử quan trọng, xây dựng vào năm 1065 dưới triều đại vua Lý Thánh Tông. Đền thờ Linh Lang Đại Vương, con trai vua Lý Thánh Tông và bà thứ phi thứ chín. Ông là một anh hùng dân tộc, đã giúp vua đánh bại quân xâm lược Tống và bảo vệ kinh thành.
Tương truyền, Linh Lang Đại Vương đã tựa đầu lên một hòn đá thiêng trước khi thăng thiên, để lại dấu vết trên đá và hiện nay được thờ trong đền. Sau khi qua đời, ông được phong danh hiệu Linh Lang Đại Vương và được tôn kính như một vị thần bảo hộ phía Tây kinh thành.
Đền Voi Phục không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là biểu tượng của tinh thần dũng cảm và lòng yêu nước của dân tộc. Đền đã trải qua nhiều lần tu sửa, lần gần đây nhất vào năm 2009, nhân dịp kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội.
2.2. Khám Phá Kiến Trúc Của Đền Voi Phục
Nguồn: VinPearl
Đền có ba lối vào hình chữ “công”, trong đó lối vào giữa có 12 bậc thang rộng, chỉ sử dụng trong những dịp lễ hội rước kiệu. Hai lối vào bên cạnh đón tiếp khách thập phương. Trước cửa giữa có một giếng nước hình bán nguyệt, được trang trí bằng đôi rồng mây chạm trổ từ đá, mang ý nghĩa cầu nước và ước mong no đủ.
Bước vào đền, bạn sẽ cảm nhận được không khí uy nghiêm linh thiêng. Chính điện gồm 5 gian, với ngai vàng chạm khắc hình rồng, hoa lá tinh xảo. Bức tượng thần Linh Lang được đặt ở vị trí cao nhất, tôn lên vẻ mặt chính trực, oai nghiêm. Hai bên chính điện là trống và chuông đồng.
Hậu cung của đền cũng có 5 gian, được xây dựng từ gỗ lim, với đôi linh vật bằng đá trước hiên, bảo vệ sự bình yên cho tòa nhà. Bên trong thờ mẹ của thần Linh Lang và ba vị Thánh Mẫu. Đền còn nổi bật với nhiều hoành phi, câu đối bằng chữ Hán, sơn son thiếp vàng, ca ngợi công đức và sự thiêng liêng của thánh thần.
2.3. Hòa Mình Vào Lễ Hội Truyền Thống Ở Đền Voi Phục - Hà Nội
Nguồn: Báo kinh tế đô thị
Đền Voi Phục luôn mở cửa đón du khách, nhưng thời điểm sôi động nhất là vào mùa lễ hội. Hằng năm, từ mùng 9 đến mùng 11 tháng 2 Âm lịch, lễ hội đền Voi Phục diễn ra với nhiều hoạt động vui chơi thú vị, thu hút đông đảo du khách. Điểm nhấn của lễ hội là hoạt động rước kiệu, được mọi người mong chờ nhất.
Lễ hội là dịp để người dân thủ đô và du khách bốn phương hòa mình vào không khí tâm linh, văn hóa đặc sắc của vùng đất này. Bên cạnh đó, lễ hội còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn, mang đậm bản sắc dân tộc. Đây là cơ hội tuyệt vời để khám phá và trải nghiệm văn hóa truyền thống của thủ đô.
3. Đền Kim Liên - Hà Nội
3.1. Lịch Sử Đền Kim Liên - Ngôi Đền Phía Nam Thăng Long Tứ Trấn
Nguồn: Vinpearl
Đền Kim Liên, được xây dựng dưới triều đại nhà Lý tại làng Kim Hoa, nay là làng Kim Liên, phường Phương Liên, quận Đống Đa. Đền thờ Cao Sơn Đại Vương, vị thần bảo hộ, mang lại bình an và phúc lành cho dân chúng khỏi thiên tai và kẻ thù.
Theo truyền thuyết, Cao Sơn Đại Vương là con trai của Lạc Long Quân và Âu Cơ, một trong 50 người con theo mẹ lên núi. Ông đã chiến đấu bên cạnh Sơn Tinh chống lại Thủy Tinh, nhằm mang lại cuộc sống bình tên cho người dân. Sau đó, ông đã đến định cư tại vùng đất hoang sơ, hiện nay là phường Phương Liên, quận Đống Đa, Hà Nội. Để tỏ lòng biết ơn, người dân đã dựng đền thờ ông sau khi ông qua đời.
3.2. Kiến Trúc Đền Kim Liên Có Gì Nổi Bật?
Nguồn: Tạp chí Người Hà Nội
Đền Kim Liên, nằm trong quần thể Thăng Long Tứ Trấn,thu hút du khách bởi phong cách kiến trúc ấn tượng cùng nhiều di vật quý hiếm. Khu di tích bao gồm ba cổng và một ngôi đền thờ Cao Sơn Đại Vương. Để vào đền, bạn sẽ đi qua chín bậc gạch lớn, xây từ thời Lê Trung Hưng, nối kiến trúc ngoài trời với khu vực chính của đền. Hai bên bậc tam cấp là hai con cá sấu đá từ thời Lê, trấn giữ ngôi đền.
Chính điện của đền có cấu trúc hình chữ đinh, với hậu cung gồm ba gian xây bằng gạch, lợp mái ngói. Tại gian cuối cùng của hậu cung là nơi thờ Cao Sơn Đại Vương cùng hai vị nữ thần. Đền còn lưu giữ nhiều di vật quý giá như 33 bản sắc phong của các triều đại Lê và Nguyễn, cùng tấm bia đá "Cao Sơn Đại Vương Thần Từ Bi Minh" năm 1510. Đền Kim Liên đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia từ ngày 9/1/1990.
3.3. Lễ Hội Truyền Thống Đặc Sắc Đền Kim Liên - Hà Nội
Nguồn: Báo kinh tế đô thị
Lễ hội đền Kim Liên diễn ra vào ngày 16 tháng 3 âm lịch hàng năm, trùng với ngày sinh của Đức Thần Cao Sơn. Đây là dịp để người dân tôn vinh và tri ân vị thần đã có công với nước, với dân.
Lễ hội bắt đầu với các nghi lễ trang trọng và hoạt động rước kiệu. Sau đó, xuyên suốt lễ hội còn diễn ra nhiều tiết mục biểu diễn và trò chơi dân gian truyền thống, phản ánh nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Bạn có thể xem mua tứ linh, lễ đánh trống, và thực hiện cúng thần Cao Sơn. Lễ hội đền Kim Liên là cơ hội để kết nối các thế hệ và bảo tồn truyền thống văn hóa của vùng đất phía Nam kinh thành Thăng Long xưa.
4. Đền Quán Thánh - Hà Nội
4.1. Tìm Về Nguồn Cội Lịch Sử Đền Quán Thánh - Hà Nội
Nằm trên phố Quán Thánh thuộc quận Ba Đình, đền Quán Thánh được xây dựng vào những năm đầu của triều đại Lý Thái Tổ khi vua dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long vào năm 1010. Đền tọa lạc trên gò Hồi Long, phía đông bắc Hồ Tây. Năm 1823, vua Minh Mạng đã đổi tên đền thành Trấn Vũ Quán, và vào năm 1842, vua Thiệu Trị chính thức đặt tên đền là Quán Thánh như ngày nay.
Đền thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, vị thần bảo vệ phương Bắc, có công giúp nhân dân diệt trừ tà ma và yêu quái. Theo truyền thuyết, thần đã tiêu diệt cáo chín đuôi tại Hồ Tây và hồ ly tinh trên sông Hồng thời vua Lý Thánh Tông.
Qua nhiều lần tu sửa, đền Quán Thánh không chỉ giữ vai trò tâm linh quan trọng mà còn là một phần không thể thiếu trong di sản văn hóa của Thăng Long – Hà Nội.
4.2. Ngắm Nhìn Kiến Trúc Tinh Xảo Của Đền Quán Thánh - Hà Nội
Nguồn: VinWonders
Kiến trúc đền Quán Thánh nổi bật với tam quan, sân, và ba lớp nhà tiền tế, trung tế, hậu cung. Các mảng chạm khắc gỗ tại đền thể hiện giá trị nghệ thuật cao và bố cục không gian hài hòa. Đặc biệt, ngôi chính điện (bái đường) có 4 lớp mái với bức hoành phi đề "Trấn Vũ Quán" và các bài thơ ca ngợi ngôi đền và tượng Trấn Vũ.
Pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũ bằng đồng đen, được đúc vào năm 1677, cao 3,96m và nặng 4 tấn, là điểm nhấn quan trọng của đền. Tượng thần với khuôn mặt nghiêm nghị, mặc áo đạo sĩ, ngồi trên bục đá với tay phải giữ kiếm và tay trái bắt ấn thuyết pháp, biểu trưng cho sự bảo vệ và thanh trừ yêu ma. Tượng Huyền Thiên Trấn Vũ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn ghi dấu kỹ thuật đúc đồng tinh xảo của các nghệ nhân Việt Nam thế kỷ 17.
4.3. Tìm Hiểu Văn Hóa Qua Lễ Hội Đền Quán Thánh - Hà Nội
Nguồn: Báo kinh tế đô thị
Đền Quán Thánh được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào năm 1962. Hằng năm, vào ngày 3 tháng 3 Âm lịch, đền tổ chức lễ hội lớn thu hút đông đảo du khách đến tham quan và dâng hương.
Trong lễ hội, các nghi thức chính bao gồm Lễ cúng Thánh, rước 14 mâm vật phẩm từ các địa bàn dân cư của phường Quán Thánh, cùng với lễ rước và tuyên đọc thần tích. Đội Tế nam quan thực hiện nghi thức đại tế, trong khi đội nghi lễ dâng hương nữ thực hiện nghi thức dâng hương. Lệ hội đền Quán Thánh vô cùng trang nghiêm, cho bạn hiểu hơn về những văn hóa thờ cúng xưa.
Hướng Dẫn Cách Di Chuyển Đến Các Đền Trong Thăng Long Tứ Trấn
Khi khám phá Thăng Long Tứ Trấn, bạn có thể theo trình tự truyền thống hoặc lựa chọn lộ trình thuận tiện hơn. Tương truyền, để phù hợp với phong thủy và đảm bảo lễ tứ phương, người đi viếng phải bắt đầu từ Đền Bạch Mã ở phía Đông, sau đó di chuyển đến Đền Voi Phục ở phía Tây, tiếp theo là Đền Kim Liên ở phía Nam, và cuối cùng là Đền Quán Thánh ở phía Bắc.
Tuy nhiên, hiện nay, các quy tắc không còn quá khắt khe, nên bạn có thể chọn tuyến đường thuận tiện với mình hơn. Bạn có thể bắt đầu từ Đền Quán Thánh, nằm đầu đường Thanh Niên. Tiếp theo, di chuyển đến Đền Bạch Mã trên phố Hàng Buồm, sau đó đến Đền Kim Liên trên phố Kim Liên, và kết thúc tại Đền Voi Phục gần Công viên Thủ Lệ.
Thời Gian Thích Hợp Để Đi Tham Quan Tứ Trấn Thăng Long - Hà Nội
Để có một chuyến ý nghĩa và trọn vẹn đến Thăng Long Tứ Trấn, việc lựa chọn thời điểm thích hợp là rất quan trọng. Hà Nội, với khí hậu bốn mùa rõ rệt, mang đến những trải nghiệm khác biệt cho du khách vào từng thời điểm trong năm. Tuy nhiên, dựa trên kinh nghiệm của nhiều người, mùa xuân và mùa thu được xem là thời gian lý tưởng nhất để tham quan Tứ Trấn.
- Mùa xuân (tháng 2 - tháng 4), khi tiết trời ấm áp, cây cối đâm chồi nảy lộc, mang đến không khí tươi mới và tràn đầy sức sống. Đặc biệt, từ ngày 1 đến ngày 15 tháng Giêng Âm lịch, du khách sẽ có cơ hội hòa mình vào không khí lễ hội khai xuân tưng bừng tại các đền. Tháng 2 và tháng 3 Âm lịch cũng là thời điểm diễn ra các lễ hội chính tại Tứ Trấn, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương.
- Mùa thu (cuối tháng 8 - tháng 10), mặc dù không có nhiều lễ hội lớn, nhưng vẫn là một thời điểm tuyệt vời để tham quan Tứ Trấn. Không khí trong lành, mát mẻ, cùng với cảnh sắc lá vàng rơi tạo nên một khung cảnh thơ mộng và lãng mạn, rất thích hợp cho những ai muốn tìm kiếm sự yên bình và thư thái.
- Mùa hè (tháng 5 - tháng 8), Hà Nội thường có nắng nóng và mưa nhiều, có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm tham quan của bạn. Mùa đông (tháng 11 - tháng 1), nhiệt độ xuống thấp, đôi khi có rét đậm, cũng không phải là thời điểm lý tưởng để tham quan ngoài trời.
Tóm lại, mùa xuân và mùa thu là hai mùa đẹp nhất để khám phá Thăng Long Tứ Trấn. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tránh đông đúc và có không gian riêng tư hơn, bạn có thể cân nhắc đến thăm vào các thời điểm khác trong năm, miễn là bạn chuẩn bị kỹ càng về trang phục và sức khỏe.
Những Điều Cần Lưu Ý Khi Tham Quan Thăng Long Tứ Trấn
Nguồn: Báo điện tử Chính phủ
Là một quần thể di tích lịch sử - văn hóa và tâm linh quan trọng, Thăng Long Tứ Trấn đòi hỏi du khách phải có ý thức tôn trọng và giữ gìn sự trang nghiêm của nơi đây. Hãy ghi nhớ những lưu ý sau để có một chuyến tham quan như ý:
- Trang phục: Lựa chọn trang phục lịch sự, kín đáo, tránh mặc quần áo ngắn, hở hang.
- Thắp hương: Chỉ thắp hương tại các bàn thờ được quy định, đảm bảo hương cháy đều và không gây mất an toàn.
- Dâng lễ: Không dâng lễ mặn tại khu vực Tiền Đường. Khi hạ lễ, thực hiện theo thứ tự từ ban ngoài cùng vào ban chính.
- Tiền giấy và hương: Chuẩn bị sẵn tiền giấy âm phủ và hương. Tiền công đức nên bỏ vào hòm quyên góp, không đặt lên tay các tượng thần.
- Cúng bái: Tránh cắt ngang mặt người đang quỳ lạy và không đứng sau người đang thắp hương.
- Bảo vệ di tích: Không leo trèo, bước lên bệ cửa đền hay chạm vào các hiện vật, pho tượng trong đền.
Bằng việc tuân thủ những quy tắc này, bạn không chỉ thể hiện sự tôn trọng đối với các giá trị văn hóa và tâm linh mà còn góp phần bảo vệ và gìn giữ những di sản quý báu của dân tộc.
Không chỉ là nơi thờ cúng, Thăng Long Tứ Trấn còn là đại diện cho một thời lịch sử vàng son của kinh đô Thăng Long. Đến Tứ Trấn, bạn có thể tham gia các hoạt động như dâng hương, cầu may, khám phá kiến trúc cổ, tìm hiểu lịch sử, văn hóa của bốn ngôi đền nổi tiếng thủ đô.
Nếu muốn tìm hiểu nhiều hơn về các điểm đến lịch sử, văn hóa tại thủ đô, thì xem ngay những bài chia sẻ kinh nghiệm hay ho trên Klook blog nha: 30 Địa Điểm Du Lịch Hà Nội, Nhà Tù Hỏa Lò, Di Tích Lịch Sử Nổi Tiếng, Kinh Nghiệm Đi Bảo Tàng Lịch Sử Quốc Gia, Chùa Láng, Khám Phá Đệ Nhất Tùng Lâm, Ý Nghĩa & Nguồn Gốc Ngày Vu Lan Báo Hiếu, Khám Phá Khuê Văn Các, 7 Chợ Đêm Hà Nội Nổi Tiếng Giá Rẻ, 15 Bảo Tàng Hà Nội Nổi Tiếng, 16 Tiệm Bánh Trung Thu Nổi Tiếng Sài Gòn & Hà Nội,...
Click Để Tải Ứng Dụng Klook Ngay Hôm Nay!
Có tận 1001 lý do để bạn tham gia ứng dụng Klook ngay và luôn. Hãy cùng mở khoá ưu đãi độc quyền dành cho người dùng App, đọc thêm tin tức hấp dẫn và kết nối với #teamKlook cùng sở thích nhé.
Khám phá Thăng Long Tứ Trấn của thủ đô ngàn năm văn hiến ngay nhé!
CÓ THỂ BẠN SẼ THÍCH:
